มารู้จัก Titanium Valley เมืองเป่าจี มณฑลส่านซี

ศูนย์ข้อมูลธุรกิจไทยในจีน สถานกงสุลใหญ่ ณ เมืองซีอาน

ไทเทเนียม (Titanium dioxide : TiO2) ได้รับการจัดอันดับให้เป็นหนึ่งในแร่ธาตุที่มีโครงสร้างเป็นโลหะที่สมบูรณ์ (most abundant structural metal) เป็นลำดับที่ 4 รองจาก อลูมิเนียม เหล็กและแมกนีเซียม มีความแข็งกว่าอลูมิเนียม 2 เท่า มีน้ำหนักเบากว่าเหล็ก 1 เท่า ไม่เกิดสนิม ไม่เป็นสื่อแม่เหล็ก สามารถนำกลับมาใช้ได้ใหม่ และมีความยืดหยุ่นสูง แหล่งที่มาของแร่ไทเทเนียมสามารถจำแนกได้เป็น 2 กลุ่มหลัก ได้แก่ (1) กลุ่ม Rutile มีปริมาณราวร้อยละ 8 ของปริมาณแร่ไทเทเนียมทั้งโลก มักนำมาใช้ประโยชน์ในอุตสาหกรรมลวดเชื่อมเหล็ก, ทำโลหะผสม, ทำ porcelain ให้เป็นสีเหลือง, ทำสี (paint pigment) และ (2) กลุ่ม ilmenite ซึ่งผลสำรวจจาก United State Geological Survey, USGS ระบุว่า ไทเทเนียมจากกลุ่ม ilmenite มีอยู่มากถึงร้อยละ 98 และประเทศจีนเป็นประเทศที่มีปริมาณสำรองแร่ไทเทเนียมในกลุ่ม ilmenite มากเป็นอันดับหนึ่งของโลก ข้อมูลจาก USGS ระบุว่าในปี 2014 จีนมีปริมาณสำรองแร่ไทเทเนียมมากถึง 200 ล้านตัน คิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 28.57 ของปริมาณสำรองแร่ไทเทเนียมจากกลุ่ม ilmenite ทั่วโลก

การผลิตหรือสกัดไทเทเนียมออกจากแร่หรือสารประกอบในปัจจุบัน สามารถทำได้หลายวิธี แต่วิธีที่นิยมทำในวงการอุตสาหกรรมการผลิตโลหะได้แก่ กระบวนการ Kroll process ซึ่งจำแนกออกเป็น 4 ขั้นตอน ได้แก่ การสกัด, การทำให้บริสุทธิ์, การผลิตไทเทเนียมพรุน (Sponge Production) และการเตรียมอัลลอย (ไทเทเนียมในรูปแบบก่อนโลหะพรุนจะถูกผสมโลหะหลากหลายชนิดลงไปเพื่อเตรียมทำเป็นไทเทเนียมอัลลอย หลังจากนั้นจะผ่านกระบวนการบีบอัดให้มีขนาดเล็กและเชื่อมเข้าด้วยกันและจะถูกส่งต่อไปยังบริษัทเพื่อแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์รูปแบบต่างๆ ต่อไป)

ประโยชน์ของไทเทเนียม

ไทเทเนียมมีคุณลักษณะเฉพาะจึงทำให้ในปัจจุบันไทเทเนียมไดออกไซด์ถูกนำมาใช้ประโยชน์อย่างแพร่หลาย อาทิ

- ใช้ผสมในเครื่องสำอาง ครีมกันแดด เนื่องจากมีระดับความเป็นพิษต่อผิวหนังต่ำ, ทึบแสงและสะท้อนหักเหแสงยูวีได้ดีและมีน้ำหนักเบา

- ใช้ผลิตเป็นชิ้นส่วนทางการแพทย์ อาทิ เครื่องกระตุ้นหัวใจ ข้อเข่าเทียม เนื่องจากทนต่อการกัดกร่อน

- ใช้เป็นสารดูดซับของเสียหรือมลพิษทางน้ำและอากาศ

- ใช้ผลิตเป็นตัวเก็บประจุไฟฟ้าในอุปกรณ์อิเล็คทรอนิกส์ เนื่องจากมีค่าความต้านทานไฟฟ้าสูงและมีความคงที่ทางไฟฟ้า

- ใช้ในอุตสาหกรรมสีและการเคลือบผลิตภัณฑ์ เนื่องจากมีคุณสมบัติที่สามารถยึดเกาะและเคลือบติดผิวง่าย

อุตสาหกรรมไทเทเนียมในประเทศจีน

ดังที่ได้กล่าวไว้ข้างต้นว่า ประเทศจีนมีปริมาณสำรองของแร่ไทเทเนียมมากที่สุดในโลก รัฐบาลจัดให้แร่ไทเทเนียมปฐมภูมิ (Primary titanium ore) เป็นกลุ่มแร่ที่มีความสำคัญมากของประเทศ ข้อมูลจากกรมสถิติเผยว่าในปี 2014 มณฑลที่มีปริมาณแร่ไทเทเนียมมากที่สุดได้แก่ มณฑลเสฉวน ซึ่งมีปริมาณแร่ไทเทเนียมประมาณ 198.87 ล้านตัน หรือกว่าร้อยละ 99.43 ของปริมาณแร่ไทเทเนียมทั้งหมดของจีน นอกจากนี้ยังพบแหล่งแร่ไทเทเนียมกระจายอยู่ในมณฑลหูเป่ย ซานตง ส่านซีและเหอเป่ย

มณฑลส่านซีกับอุตสาหกรรมไทเทเนียม

ท่านผู้อ่านหลายท่านอาจเกิดความสงสัยว่าเพราะเหตุใดมณฑลส่านซีจึงให้ความสำคัญต่ออุตสาหกรรมไทเทเนียมทั้งที่มณฑลส่านซีมีปริมาณแร่ดังกล่าวในพื้นที่อยู่น้อยมาก วันนี้ศูนย์ข้อมูลเพื่อธุรกิจไทยในจีน ณ นครซีอาน จะพาทุกท่านไปทำความรู้จักกับ “Titanium Valley of China” แห่งแรกและแห่งเดียวของจีน ที่เมืองเป่าจี มณฑลส่านซี

ความเป็นมาของ Titanium Valley เมืองเป่าจี มณฑลส่านซี

ผู้อ่านหลายๆ ท่าน อาจเคยทราบว่า มณฑลส่านซีได้รับการสนับสนุนให้เป็นพื้นที่หลักสำหรับการพัฒนาและวิจัยทางด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีในจีนตะวันตก การมีสถาบันการศึกษาเฉพาะทางด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีหลายแห่ง และมีนโยบายสนับสนุนการลงทุนในอุตสาหกรรมไฮเทคของรัฐบาล ทำให้มณฑลส่านซีเป็นหนึ่งในศูนย์กลางด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีของประเทศรวมทั้งได้รับการอนุมัติให้เป็นศูนย์กลางการวิจัยและพัฒนาผลิตภัณฑ์จากไทเทเนียมที่สำคัญของประเทศ

ภายหลังการอนุมัติจากกระทรวงวิทยาศาสตร์แห่งชาติเมื่อปี 2007 ให้ “เมืองแห่งไทเทเนียม” ที่เมืองเป่าจี มณฑลส่านซีเป็นหนึ่งในกลุ่มอุตสาหกรรมหลักของมณฑล ต่อมาได้รับการยกระดับเป็น “ฐานอุตสาหกรรมและเทคโนโลยีวัสดุไทเทเนียมระดับชาติ” (National high-tech industrial base titanium material) และมีกลุ่มรัฐวิสาหกิจ BaoTi Group（宝钛集团）เป็นผู้นำในด้านการผลิตและวิจัยผลิตภัณฑ์จากไทเทเนียม

การแปรรูปไทเทเนียม

ฐานอุตสาหกรรมฯ ดังกล่าวยังได้รับการพัฒนาเป็นศูนย์กลางอุตสาหกรรมเทคโนโลยีและนวัตกรรมสร้างสรรค์ ปี 2013 เขตฯ ได้รับการอนุมัติให้เป็น 1 ใน 8 พื้นที่นำร่องทางสิทธิบัตรระดับประเทศชุดแรก โดยได้วิจัยและผลิตสินค้าจากไทเทเนียมเพื่อใช้ในประเทศและส่งออกไปต่างประเทศ อาทิ หมวกกันกระสุน หมวกกันน็อค เครื่องกระตุ้นหัวใจ ข้อเข่าเทียม นอกจากนี้ยังมีความร่วมมือกับบริษัทผู้ผลิตอากาศยานชั้นนำของโลก The Boeing ในการวิจัยและประดิษฐ์ชิ้นส่วนอากาศยาน ปี 2015 เมืองเป่าจีได้รับการสนับสนุนให้เป็นเจ้าภาพจัดการประชุมเรื่องการพัฒนาอุตสาหกรรมไทเทเนียมแห่งชาติและงานแสดงสินค้าจากไทเทเนียมด้วย โดยมีหน่วยงานที่เชี่ยวชาญจำนวน 121 รายเข้าร่วม อาทิ สถาบันวิศวกรรมแห่งชาติ กรมควบคุมคุณภาพ สมาพันธ์อุตสาหกรรมโลหะแห่งชาติและวิสาหกิจผู้ผลิตแร่ไทเทเนียมและผลิตภัณฑ์จากไทเทเนียมทั่วประเทศ นอกจากจะเป็นเวทีประชาสัมพันธ์นวัตกรรมและสินค้าจากไทเทเนียมของจีนแล้ว ยังเป็นการตอกย้ำความสำคัญของการเป็นเมืองแห่งไทเทเนียมของเมืองเป่าจี มณฑลส่านซีที่รัฐบาลกลางเร่งสนับสนุนอีกด้วย

เมืองเป่าจี เจ้าภาพการจัด China Titanium annual conference 2015 และ China Titanium Valley (Baoji) Products Trade Fair 2015

ปัจจุบัน ฐานอุตสาหกรรมและเทคโนโลยีวัสดุไทเทเนียมแห่งนี้ มีวิสาหกิจด้านอุตสาหกรรมโลหะและ   การผลิตวัสดุเข้ามาลงทุนแล้วกว่า 443 กิจการ และผลงานสิทธิบัตรทั้งสิ้นกว่า 237 ชิ้น และส่งออกผลิตภัณฑ์ไทเทเนียมไปยังสหรัฐอเมริกาและประเทศในยุโรปกว่า 10 ประเทศ 

ก้าวไปอีกขั้นด้วย “ศูนย์ซื้อขายไทเทเนียม” (Titanium Valley Nonferrous Metal Exchange Center) ตอบโจทย์ผู้บริโภคยุคดิจิตอล

ปัจจุบันนอกเหนือจากการเป็นฐานการผลิตและวิจัยผลิตภัณฑ์ไทเทเนียมที่สำคัญของมณฑลส่านซีและของประเทศแล้ว เมืองเป่าจีได้ร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องจัดตั้ง “ศูนย์ซื้อขายไทเทเนียม” เพื่อเป็นศูนย์กลางการแลกเปลี่ยนข้อมูลการค้าไทเทเนียมครบวงจร พร้อมทั้งสร้างช่องทางการซื้อขายไทเทเนียมออนไลน์ผ่านเว็บไซต์ www.chnti.net ซึ่งบรรจุข้อมูลผู้ค้าและราคาการซื้อขายไทเทเนียมและแร่สำคัญๆ ชนิดอื่นๆ (ไนโอเบียม, แทนทาลัมและอลูมิเนียม) แบบ real time พร้อมบริการจัดส่งสินค้าไปยังผู้รับอีกด้วย

โอกาสความร่วมมือกับประเทศไทย